نقش پزشکی فردمحور در تجویز آگاهانه تر دارو برای بیمار - وبلاگ وکیل من

به گزارش وبلاگ وکیل من، درمان های معمول که تا به امروز عمدتا در مراکز پزشکی دنیا مورد استفاده قرار می گرفتند، تنها در بعضی از بیماران تاثیر دارند. در واقع در بیشتر موارد درمان های موجود موثر نیستند. اما با عرضه و ظهور درمان های مبتنی بر خصوصیات شخصی که بر اساس ویژگی های ژنتیکی و شخصی افراد و تومورهای سرطانی و مسیرهای مختل و عامل بیماری طراحی می شوند، امید تازه ای در درمان بسیاری از سرطان ها ایجاد شده است و تاثیر درمان های فرد محور حتی در سرطان های پیشرفته و بسیار تهاجمی قابل توجه بوده است.

دکتر سعیدرضا غفاری، عضو تیم تخصصی و مسئول کلینیک سلامت مادر، جنین و نوزاد مرکز فوق تخصصی درمان ناباروری و سقط مکرر ابن سینا در تشریح پزشکی فرد محور گفت: پزشکی فردمحور به مجموعه ای از فعالیت ها و رویکردهای پزشکی تشخیصی و درمانی اطلاق می گردد که بر اساس آن بیماران بر اساس ویژگی شخصی خود طبقه بندی شده و اقدامات درمانی برایشان انجام می گیرد.

وی با اشاره به محورهای اصلی پزشکی فردمحور اضافه نمود: محور رویکردهای پزشکی فردمحور بر شخصی سازی پایدار است و به این معنا که از آنجا که هر فرد با افراد دیگر متفاوت است، پاسخ بدن وی به محیط اطراف و نیز عوامل بیماری زا و درمانگر نیز متفاوت است. بنابر این برای رویکرد مناسب تشخیصی درمانی ابتدا باید این تفاوت ها را شناسایی کرد.

عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا با بیان اینکه منحصر به فردترین ویژگی هر فرد ویژگی ژنتیکی وی است، توضیح داد: سایر تفاوت ها، تفاوت های ثانویه ویژگی های ژنتیکی هستند. بنابراین پایه و ستون اصلی پزشکی فردمحور از شناسایی و سپس طبقه بندی افراد بر اساس ویژگی ژنتیکی آنها بوده است. به مجموعه ژن ها و نیز اطلاعات ژنتیکی فرد ژنوم گفته می گردد و لذا به بیان دیگر می توان گفت که پزشکی فردمحور بر اساس خصوصیات ژنومیک است. هر چند محور و پایه اصلی پزشکی فردمحور بر اساس ویژگی های ژنتیکی و ژنومیکی بوده، هر شخص دارای یک تنوع منحصر به فر د از ژنوم انسان است. اگر چه بیشتر این تفاوت ها و تنوع ها در بین افراد تاثیری بر سلامت معمول یا بیماری زایی در فرد ندارد؛ اما این تنوع می تواند همراه با تاثیرات متقابل بر محیط و مواد پیرامون و نیز داروها و سایر عوامل بر سلامت فردی و پاسخ به درمان های خاص و یا سرنوشت فرد در طول دوران زندگی تاثیرگذار باشد.

غفاری در ادامه تاکید نمود: مفاهیم پزشکی فردمحور به روش های مختلف در پزشکی جدید و به منظور مراقبت های بهداشتی استفاده می گردد. این مراقبت ها به خصوص درحیطه پیشگیری، پیش بینی آینده بیماری، درمان دقیق و مناسب کاربرد دارد.

مسئول کیلنیک سلامت مادر، جنین و نوزاد مرکز درمان ناباروری ابن سینا در تشریح کاربردهای پزشکی فردمحور و در مورد رویکرد تشخیص و مداخله در این حوزه گفت: در این رویکرد ژنوم فرد مورد نظر با ژنوم های مرجع مقایسه می گردد و بر اساس اطلاعات به دست آمده می توان به طریق مناسب و اختصاصی به درمان فرد پرداخت. در واقع ماهیت ژنتیکی فرد استراتژی درمان را معین می نماید. یک جنبه از پزشکی فردمحور بهره گیری از فارموکوژنومیک است. در این شیوه با استفاده و مطلعی از توالی ژنوم یک فرد به ارائه یک دارو به صورت مطلعانه تر و متناسب اقدام می گردد.

این متخصص ژنتیک پزشکی اضافه نمود: در پزشکی معمول، در اغلب موارد داور با این ایده تجویز می گردد که گویی تاثیر دارو برای همه افراد یکسان است. اما در واقع این گونه نیست و هر فرد بسته به ماهیت توالی ژنومش پاسخی که به دارو می دهد متفاوت است. لذا عوامل مختلفی باید در نظر گرفته گردد.

غفاری با بیان اینکه کاربرد دیگر پزشکی فردمحور استفاده از دانش ژنومیک در طراحی داروهای جدید و فرایند پذیرفته شدن دارو توسط مراجع نظام سلامت است، اضافه نمود: با استفاده از توالی های ژنومیک بیماران در زمان فراوری دارو می توان افراد یک جمعیت را به دسته های گوناگون تقسیم کرد و بر اساس آن پیش بینی کرد که این دارو به چه شکل باید طراحی گردد.

وی در ادامه تاکید نمود: یکی از نخستین کاربردهای پزشکی فردمحور بکارگیری آن در حوزه پیشگیری و درمان سرطان بوده است.

عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا با اشاره به اینکه پزشکی فردمحور روز به روز در پزشکی روزمره کاربردهای بیشتری پیدا می نماید، گفت: به نظر می رسد پزشکی فردمحور یکی از عمده ترین عرصه های پزشکی در آینده نزدیک باشد، با این وجود استفاده از آن متضمن چالش های جدی است.

وی ادامه داد: یکی از چالش ها نکات مرتبط با حفظ حریم خصوصی افراد است؛ چراکه در هر درمان اطلاعاتی از شرایط ژنتیک فرد مورد احتیاج است و این موضوع به معنای ورود به حریم خصوصی افراد است که بنابر این آنان قبل از هر اقدام باید از جوانب آن مطلع باشند. همچنین نکته دیگر آن است که اطلاعات ژنومیک از حجم بسیار زیاد برخوردارند و استفاده مناسب و موثر از آنها احتیاجمند دانش بالا در حوزه نرم افزار و نیز برخورداری از زیر ساخت مناسب در این ارتباط است.

عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری در ادامه از برگزاری سمپوزیوم پزشکی فردمحور با بالاترین امتیاز بازآموزی در تاریخ 23 و 24 آذر ماه سال جاری اطلاع داد و اضافه نمود: این سمپوزیوم با هدف آنالیز فرصت ها و چالش های پیش رو از سوی پژوهشگاه فناوری نوین علوم زیستی جهاد دانشگاهی ابن سینا و با همکاری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، مرکز تحقیقات نسل امید دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی وزارت بهداشت و دیگر سازمان ها و نهادهای مرتبط با تاکید بر حوزه سرطان و ناباروری برگزار می گردد.

وی گفت: علاقه مندان می توانند جهت ثبت نام و کسب اطلاعات بیشتر با شماره تلفن 02122402110 تماس بگیرند و یا به نشانی اینترنتی http://www.avicenna.ac.ir/ مراجعه نمایند.